Een jaar na het slotevenement van de Pyrolyseproeftuin Zuid-Nederland in Moerdijk krijgt het chemische recycling project opvolging met de start van het Waste2Chem Innovation Cluster in Bergen op Zoom. Het PyroCHEM project wil van daaruit de chemische industrie verduurzamen door de chemische recycling van plastic afval en de pyrolyse van andere (biomassa) reststromen te optimaliseren en op te schalen. Port of Moerdijk biedt een locatie voor vestiging van pyrolyse-installaties op commerciële schaal en blijft daarmee betrokken.
Wat is pyrolyse precies?
Veel plastic afval kan nu niet gerecycled worden doordat het te vervuild is, zoals landbouwfolie, of uit meerdere lagen bestaat, zoals chips- en koffiezakken. Alleen al in Nederland gaat het jaarlijst over 629 kiloton plastic afval. Op dit moment wordt dat verbrand. Met pyrolysetechnologie kan je door middel van zuurstofloze verhitting, een veel hoogwaardigere afvalverwerking verkrijgen. Plastic wordt teruggebracht tot circulaire of biobased grondstoffen waar de chemische industrie nieuwe producten van kan maken.
Pyrolyse is een thermisch kraakproces waarbij biomassa, kunststof of afval wordt ontleed door het tot hoge temperatuur te verhitten, zonder aanwezigheid van zuurstof. Bij pyrolyse ontstaan in principe drie producten: gas, olie en een cokesachtig residu. Pyrolyse vindt plaats bij een temperatuur tussen de 400 en 800 °C. Pyrolyse van biomassa bij temperaturen tot 200 à 400 °C heet torrefactie, terwijl pyrolyse van kunststoffen bij temperaturen tot 400 à 450 °C depolymerisatie wordt genoemd. Pyrolyse zorgt voor minder uitstoot van CO2 en geeft materialen die eerder werden beschouwd als afval een tweede leven. De technologie staat dan ook hoog op de Ladder van Lansink, een standaard die aangeeft hoe milieuvriendelijk een afvalverwerkingswijze is.
Moerdijk als uitvalbasis
Omdat er niet één pyrolysetechnologie is die optimaal is voor elke grondstof werd Haven- en industrieterrein Moerdijk gekozen als locatie voor een 'pyrolyseproeftuin'. De reden hiervoor is de aanwezigheid van de vervoersmodaliteiten water, weg en spoor én van diverse afval- en reststromen. Moerdijk is sowieso een belangrijke haven in de Biobased Delta. Havenbedrijf Moerdijk stelde de voormalige Tetra Pak-locatie beschikbaar aan het cluster, zodat leveranciers van de pyrolysetechniek samen met onderzoekers, onderwijsinstellingen en potentiële afnemers er konden samenwerken; binnen de waardeketen (tussen grondstofleverancier, pyrolysebedrijf en eindafnemer) en tussen pyrolysebedrijven onderling, met het doel om de economische haalbaarheid te toetsen.
Havenbedrijf Moerdijk werd de trekker van het project en regionale ontwikkelingsmaatschappij REWIN ondersteunde het uitrollen van de businesscases
Pyrolyseproeftuin in Zuid-Nederland
Dit project werd mede mogelijk gemaakt door bijdragen van het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling, het Rijk en de provincie Noord-Brabant in het kader van OPZuid. De deelnemers aan de Pyrolyseproeftuin Zuid-Nederland waren: Havenbedrijf Moerdijk (penvoerder), Ontwikkelingsmaatschappij REWIN West-Brabant, Avans Hogeschool, Bewa, SABIC Petrochemicals, Goodfuels Marine, Patpert Teknow Systems, Nettenergy, NImaro Ageno Consult, CharcoTec, Waste4ME, DSM R&D Solutions, Delphy en TU Eindhoven. Intussen is pyrolyse volwassen geworden. Bekijk hieronder het slotevenement van de Pyrolyseproeftuin tijdens de Week van de Circulaire Economie 2021 terug. Zo zijn er meerdere bedrijven die de komende tijd commerciële fabrieken gaan bouwen. Ook Shell geeft aan concrete plannen te hebben voor chemische recyclingfaciliteit die afvalplastics omzet naar grondstof voor zijn naftakrakers in Moerdijk.
Vervolg in Pyrochem project in Bergen op Zoom
De techniek is nog altijd in ontwikkeling maar o.a. in de Pyrolyseproeftuin Moerdijk zijn al successen geboekt. De PyroCHEM projectpartners gaan de technologie nu opschalen en de waardeketen verder ontwikkelen met de enorme ambitie om vanaf 2030 een miljoen ton afvalplastic te verwerken. Op de Green Chemistry Campus in Bergen op Zoom wordt een open Waste2Chem innovatiecluster gecreëerd waar MKB’ers tegen gunstige voorwaarden gebruik kunnen maken van faciliteiten en het netwerk van de PyrcoCHEM projectpartners om hun pyrolysetechnologie te optimaliseren en samen te werken aan plannen voor marktintroductie. Waste4ME ontwerpt er een proeffabriek met een capaciteit van 35 kiloton om afvalstromen afkomstig van afvalverwerker Renewi te verwerken en Van der Kooy deelt zijn faciliteiten en kennis rond het recyclen van oliën en vetten. Ook de Brabants Ontwikkelingsmaatschappij (BOM) en Avans Hogeschool zijn betrokken.
Het PyroCHEM project heeft een waarde van € 2,9 miljoen en wordt mede mogelijk gemaakt door het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling en provincie Noord-Brabant in het kader van REACT-EU.
Strijd tegen regelgeving bij opschalig pyrolyse
De pyrolysetechnologie is een effectieve oplossing voor het recyclen van vervuilde en samengestelde plastic reststromen die tot dusver niet gerecycled konden worden. Echter, de opschaling van deze technologie wordt tegengewerkt door belemmerende wet- en regelgeving. Dat moet en kan anders, betogen de partners van het PyroCHEM project, in navolging van het rapport ‘End of Waste’ dat Ecomatters in opdracht van Groene Chemie Nieuwe Economie (GCNE) schreef.
Vergunning verkrijgen zeer lastig
Je zou denken dat niet in de weg staat om de pyrolysetechnologie grootschalig toe te passen. Toch is niets minder waar. Op een redelijke termijn een vergunning krijgen voor een demonstratiefabriek is onmogelijk. Het steeds maar uitstellen van de omgevingswet zorgt voor onzekerheid bij zowel aanvrager als beoordelaar waardoor vergunningsaanvragen feitelijk niet in behandeling worden genomen. Dan is er nog de onduidelijkheid over de berekening en beschikbaarheid van stikstofruimte. Tot slot is er in veel provincies tot zeker 2025 nauwelijks ruimte op het elektriciteitsnet. Dit alles zorgt ervoor dat het verkrijgen van een vergunning en een aansluiting op het elektriciteitsnet vele jaren in beslag kan nemen. Tijd die ondernemers niet hebben. Zowel multinationals als MKB’ers met concrete plannen voor grootschalige pyrolyse plants lopen vast.
“Het is frustrerend dat welwillende bedrijven die werk willen maken van de grondstoffentransitie op deze wijze worden tegengewerkt”, zegt Jeroen de Lange, directeur van de Green Chemistry Campus. “Dit soort bedrijven zou juist met open armen moeten worden ontvangen en ruimhartig moeten worden gefaciliteerd. Wij willen de springplank zijn voor dit soort bedrijven die vervolgens op kunnen schalen in Moerdijk. Ik roep de wetgever dan ook op om hier snel werk van te maken zodat we samen impact kunnen maken in de grondstoffentransitie.”
