In de eerste Cluster Energie Strategie (CES) Rotterdam-Moerdijk zijn zes sleutelprojecten geïdentificeerd die een katalysator vormen voor de energietransitie in de regio en tegelijkertijd belangrijk zijn voor de nationale economie en het toekomstige verdienvermogen van ons land.
Een werkgroep met daarin vertegenwoordigers van Deltalinqs, Provincie Zuid-Holland, Havenbedrijf Moerdijk, Stedin en Havenbedrijf Rotterdam analyseerde niet alleen toekomstige energiestromen en de verduurzamingsplannen van de industrie, maar keek eveneens naar behoud en waar mogelijk versterking van de strategische positie van Rotterdam-Moerdijk in Noordwest-Europa. Dat leidde tot een selectie van zes projecten.
Andere industrieclusters hebben eveneens hun selectie gemaakt, waarover later dit jaar in het Meerjarenprogramma Infrastructuur Energie en Klimaat (MIEK) afspraken worden gemaakt. Het gaat hier met name om projecten die urgent zijn, van nationaal belang en tevens een overtuigende nut en noodzaak kennen – deze zullen dan met voorrang worden ontwikkeld. Het Nationaal Programma Infrastructuur Duurzame Industrie (PIDI) gaat dit traject uiteindelijk coördineren. Met het PIDI en het MIEK geeft het Rijk invulling aan de regietaak op het vlak van de energietransitie in ons land.
Een tijdig aangelegde infrastructuur die is toegesneden op het energiesysteem van de toekomst biedt Rotterdam-Moerdijk positieve effecten, uiteenlopend van een energietransitie in lijn met het klimaatakkoord tot aan het behoud van de internationale marktpositie die van groot belang is voor Nederland. Omgekeerd is een vertraagde aanleg van infrastructuur desastreus voor de regio die met 385.000 banen een motor voor de werkgelegenheid is en aan economische waarde circa 45,5 miljard euro creëert (6,2% van het BBP).
Genoemde projecten verzorgen aanvoer van producten en schone energiedragers en tegelijkertijd afvoer van CO2. Hiermee kan de industrie in Nederland en daarbuiten de uitstoot aanzienlijk kan terugdringen. In totaal kan het effect van de genoemde infrastructuurprojecten oplopen tot een reductie van 33 miljoen ton op jaarbasis.
Hieronder een korte schets van de zes projecten
- Het eerste project betreft de komst van een waterstof-backbone door de haven van Rotterdam. Deze HyTransPort.RTM-leiding integreert lokale productie, import van grote volumes waterstof uit andere delen van de wereld en doorvoer richting achterland. Noordwest-Europa zal in de toekomst een aanzienlijke vraag naar waterstof hebben die alleen via import kan worden beantwoord. De strategische rol die Rotterdam nu in de overwegend fossiele stromen heeft, kan straks ook in het nieuwe energiesysteem ter hand worden genomen. Dit project wordt ontwikkeld door Gasunie en Havenbedrijf Rotterdam.
- Ook het tweede project – Delta Corridor - kent een internationale dimensie, aangezien het hier gaat om de versterking van de infrastructuur van Rotterdam via Moerdijk /Geertruidenberg richting Geleen en de aansluiting met Noordrijn-Westfalen. Een nieuwe buisleidingcorridor voor waterstof, CO2, LPG, propeen en mogelijk meteen ook voor gelijkstroom en circulaire grondstoffen faciliteert verduurzamingsprojecten in Moerdijk, Chemelot en in Duitsland en helpt de positie van Rotterdam als energiehub voor Noordwest-Europa te continueren.
- Extra aanlanding van stroom van windparken op zee (≥ 2 GW) en de plannen van netbeheerders om verzwaring van het elektriciteitsnet te realiseren betreft het derde project. Dit draagt in belangrijke mate bij aan het beschikbaar maken van groene stroom; voor de productie groene waterstof en als basis voor onder andere walstroom en elektrificatie in de procesindustrie. Het gaat hier ook om capaciteitsuitbreiding in lijn met investeringsplannen van netbeheerders en de visiedocumenten ‘Een haven vol nieuwe energie’ en het E-Masterplan Moerdijk.
- Het vierde project betreft Porthos, de aanleg van een hoofdinfrastructuur voor transport en onderzeese opslag van CO2 naar lege gasvelden onder de Noordzee. Porthos is van cruciaal belang om op korte termijn de uitstoot van de industrie drastisch te kunnen reduceren.
- WarmtelinQ is het volgende project op de lijst. Dit project van Gasunie en Havenbedrijf Rotterdam voorziet in een transportleiding voor warmte uit de Rotterdamse haven naar huishoudens, kantoren en glastuinbouw in de Zuid-Hollandse regio. Havenwarmte kan hierbij aardgas als bron van energie vervangen en daarmee wordt de energietransitie in de gebouwde omgeving en glastuinbouw mogelijk gemaakt.
- Tot slot H-vision, het project dat installaties wil ontwikkelen voor productie en transport van koolstofarme waterstof die met name in de industrie als brandstof kan worden ingezet. H-vision plant drie productleidingen; voor aanvoer van industriële restgassen die de basis vormen voor de productie, de afvoer van CO2 en het transport van de koolstofarme waterstof richting afnemers.
